ศีล 5 กับจริยธรรมทางเทคโนโลยี เป็นเซตแนวปฏิบัติที่มีจริยธรรมในแวดวงธุรกรรมทางเทคโนโลยี   

ได้รับแรงบันดาลใจจากศีลห้าของพุทธศาสนา แต่ได้รับการปรับให้เข้ากับปัญหาเฉพาะทางในวงการออกแบบและใช้งานเทคโนโลยี

 ศีล 5 (5 precepts) ในทางเทคโนโลยี ได้แก่การละเว้น (abstrain)

Harm ละเว้นการใข้เทคโนโลยีก่อความรุนแรง:  ซึ่งหมายถึงหลีกเลี่ยงสร้างหรือใช้คอมพิวเตอร์ให้ เป็นอันตรายต่อผู้คน สัตว์ หรือสิ่งแวดล้อม นอกจากนี้ยังหมายถึงหลีกเลี่ยงใช้เทคโนโลยีเผยแพร่ข้อมูลที่เป็นเท็จหรือแสดงความเกลียดชัง

Dishonesty :  ละเว้นการไม่ซื่อสัตย์ในการออกแบบใช้งานเทคโนโลยี :  หมายถึงการซื่อสัตย์เมื่อติดต่อกับคู่ค้าทั้งออนไลน์และออฟไลน์  นอกจากนี้ยังหมายถึงหลีกเลี่ยงการลอกเลียนแบบ ไม่ซื่อสัตย์ต่อวิชาชีพในรูปแบบอื่นใด

Disrespectful : ละเว้นการไม่เคารพผู้อื่น ที่มีการติดต่อสื่อสารด้วยเทคโนโลยี : หมายถึงปฏิบัติต่อผู้อื่นอย่างให้เกียรติและมีน้ำใจ แม้ว่าจะเห็นต่างก็ตาม  นอกจากนี้ยังหมายถึงหลีกเลี่ยงการกลั่นแกล้งให้อับอายบนอินเทอร์เน็ตและการคุกคามออนไลน์ในรูปแบบอื่นใด

Irresponsible ละเว้นการไม่แสดงความรับผิดชอบต่อผลเมื่อเราออกแบบใช้งานเทคโนโลยี : หมายถึงตระหนักถึงผลที่ตามมาจากการออกแบบใช้งานของคุณโดยแสดงความรับผิดชอบต่อระบบเหล่านั้น  และหมายถึงคำนึงถึงผลกระทบทางเทคโนโลยีของคุณต่อผู้อื่นด้วย

Closed-minded  ละเว้นการใจแคบ ไม่เรียนรู้สิ่งใหม่  : หมายถึง เต็มใจที่จะเรียนรู้สิ่งใหม่ และยอมรับมุมมองที่แตกต่าง  นอกจากนี้ยังหมายถึงเปิดกว้างและต้อนรับทุกคนไม่เลือกจำกัดทางเทคโนโลยี

ศีลห้าข้อในแวดวงเทคโนโลยีไม่ใช่กฎเกณฑ์ แต่เป็น ข้อแนะนำ ช่วยให้เราตัดสินใจอย่างมีจริยธรรมในการทำงาน

ศีล 5 หรือ ข้อห้าม ทั้งห้า ทางเทคโนโลยี นี้มีความสำคัญเนื่องจากเทคโนโลยีปัจจุบันมีอิทธิพลสามารถสร้างผลกระทบต่อโลกมหาศาล ความรับผิดชอบและจริยธรรมจึงเป็นสิ่งสำคัญ

 ตัวอย่างการนำศีล 5 ในเทคโนโลยี ไปใช้ในทางปฏิบัติ:

ห้ามทำอันตราย: เมื่อออกแบบแอพพลิเคชั่นซอฟต์แวร์ใหม่ ควรพิจารณาผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นกับผู้ใช้และสังคมเป็นสิ่งสำคัญ  ตัวอย่างเช่น แอปโซเชียลมีเดียควรได้รับการออกแบบเพื่อปกป้องความเป็นส่วนตัวของผู้ใช้และป้องกันการแพร่กระจายของข้อมูลที่ไม่ถูกต้อง:

ซื่อสัตย์: เมื่อเขียนบทความวิจัยหรือโพสต์เผยแพร่บนบล็อก สิ่งสำคัญคือต้องอ้างอิงแหล่งที่มาและหลีกเลี่ยงการลอกเลียนแบบ  plagiarism หรือ ข้อสำคัญคือต้องแสดง"ความจริง"เกี่ยวกับสิ่งที่คุณค้นพบ ไม่พูดเกินจริงหรือบิดเบือนความจริง

ให้ความเคารพ: เมื่อมีปฏิสัมพันธ์กับผู้อื่นทางออนไลน์ สิ่งสำคัญคือต้องสุภาพและให้เกียรติ แม้ว่าคุณจะไม่เห็นด้วยกับพวกเขาก็ตาม  สิ่งสำคัญคือต้องตระหนักถึงผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นจากคำพูดของคุณ และหลีกเลี่ยงการกลั่นแกล้งบนอินเทอร์เน็ตและการคุกคามทางออนไลน์ในรูปแบบอื่นๆ
มีความรับผิดชอบ: เมื่อพัฒนาเทคโนโลยีใหม่ ๆ สิ่งสำคัญคือต้องคำนึงถึงผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นต่อสังคมและสิ่งแวดล้อม  ตัวอย่างเช่น เมื่อพัฒนาอัลกอริทึมใหม่ สิ่งสำคัญคือต้องทดสอบความเบี่ยงเบน bias หรือ

คำตอบที่เข้าข้างใคร เช่น รถไร้คนขับ จะรักษาชีวิตคนเดินถนน หรือ คนขับ การรับรองว่ามันยุติธรรมและเป็นกลางสำคัญมาก

เปิดใจกว้าง: เมื่อทำงานเป็นทีม สิ่งสำคัญคือต้องเปิดรับแนวคิดและมุมมองใหม่ๆ  สิ่งสำคัญคือต้องมีความครอบคลุมและยินดีต้อนรับผู้คนจากทุกแบบ

ศีล 5 ในถือเป็นแนวทางอันทรงคุณค่าสำหรับจริยธรรมในสาขา  การปฏิบัติตามหลักคำแนะนำเหล่านี้ช่วยให้เรามั่นใจได้ว่าคอมพิวเตอร์จะถูกนำไปใช้ให้เกิดประโยชน์และเป็นประโยชน์ต่อมวลมนุษยชาติ

บทความโดย : ผศ.ดร. พิษณุ  คนองชัยยศ  

                   ภาควิชาคอมพิวเตอร์ / คณะวิศวฯ จุฬาฯ