ประเทศไทยกำลังเผชิญกับปัญหาขยะจำนวนมหาศาลที่เพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่องทุกปี ด้วยความเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจและสังคมที่เติบโตอย่างรวดเร็ว ทำให้การจัดการขยะกลายเป็นหนึ่งในความท้าทายสำคัญที่ภาครัฐ ภาคเอกชน และประชาชนต้องเผชิญในปัจจุบัน โดยเฉพาะการลดปริมาณขยะ การจัดการขยะที่มีประสิทธิภาพ และการเพิ่มอัตราการรีไซเคิลเพื่อลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม

ปริมาณขยะในประเทศไทย

จากรายงานของกรมควบคุมมลพิษ ข้อมูลในปี 2565 พบว่าประเทศไทยมีปริมาณขยะสูงถึงประมาณ 24.98 ล้านตัน ต่อปี โดยในจำนวนนี้สามารถนำมาจัดการได้อย่างถูกต้องเพียง 35% ของขยะทั้งหมด ซึ่งส่วนที่เหลือส่วนใหญ่จะถูกทิ้งลงสู่ที่ทิ้งขยะกลางแจ้งโดยไม่มีการจัดการที่เหมาะสม ขยะมูลฝอยที่ถูกจัดการได้ถูกต้องจะถูกนำไปรีไซเคิลหรือเผาผลิตพลังงาน แต่ยังมีขยะจำนวนมากที่ไม่ได้รับการจัดการอย่างมีประสิทธิภาพ ทำให้เกิดปัญหามลพิษทางสิ่งแวดล้อม

ประเภทขยะที่พบมากที่สุด

ประเทศไทยมีขยะประเภทต่างๆ ที่เพิ่มขึ้นเรื่อยๆ โดยเฉพาะขยะที่มีผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม เช่น ขยะพลาสติก ซึ่งคิดเป็น ประมาณ 2 ล้านตันต่อปี แต่สามารถรีไซเคิลได้เพียง ประมาณ 25% เท่านั้น นอกจากนี้ ขยะอินทรีย์หรือขยะเศษอาหารยังคงเป็นปริมาณมากถึง 64% ของขยะมูลฝอยทั้งหมด ที่เกิดขึ้นในประเทศไทย

ปัญหาหลักในการจัดการขยะ

1. ขาดโครงสร้างพื้นฐานในการจัดการขยะที่มีประสิทธิภาพ: ปัญหาสำคัญของการจัดการขยะในประเทศไทยคือการขาดโครงสร้างพื้นฐานที่เพียงพอ ไม่ว่าจะเป็นสถานที่กำจัดขยะที่ได้มาตรฐาน ระบบคัดแยกขยะตั้งแต่ต้นทาง และการให้ความรู้แก่ประชาชนในการลดการสร้างขยะและคัดแยกขยะในครัวเรือน
2. ขยะพลาสติกและขยะอันตรายที่เพิ่มขึ้น: การใช้พลาสติกแบบใช้ครั้งเดียวและการกำจัดขยะอันตราย เช่น ขยะอิเล็กทรอนิกส์และแบตเตอรี่ ยังคงเป็นปัญหาใหญ่ ซึ่งการรีไซเคิลและการกำจัดขยะเหล่านี้ยังทำได้ไม่ดีพอ
3. พฤติกรรมของประชาชนในการจัดการขยะ: การที่ประชาชนยังไม่คัดแยกขยะตั้งแต่ต้นทาง รวมถึงการขาดการรับรู้ถึงปัญหาที่อาจเกิดขึ้นจากขยะ ส่งผลให้ขยะหลายประเภทปะปนกัน ทำให้การจัดการขยะอย่างมีประสิทธิภาพทำได้ยาก

ความท้าทายในการจัดการขยะ

1. การเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมผู้บริโภค: การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมของประชาชนให้ลดการใช้ขยะพลาสติกและคัดแยกขยะตั้งแต่ต้นเป็นเรื่องที่ท้าทาย การส่งเสริมการรีไซเคิลและการนำขยะกลับมาใช้ใหม่ต้องอาศัยความร่วมมือจากทุกฝ่าย รวมถึงการสร้างความตระหนักรู้เกี่ยวกับผลกระทบของขยะที่ไม่ได้รับการจัดการอย่างถูกต้อง
2. การสร้างระบบรีไซเคิลที่ยั่งยืน: การเพิ่มอัตราการรีไซเคิลขยะในประเทศยังคงเป็นปัญหา เนื่องจากโครงสร้างระบบรีไซเคิลในประเทศไทยยังไม่เพียงพอ เช่น การขาดสถานที่รองรับขยะที่สามารถนำไปรีไซเคิลได้หรือการขาดโรงงานรีไซเคิลที่มีคุณภาพและปริมาณเพียงพอ
3. การบริหารจัดการขยะในชุมชนเมืองและชุมชนชนบท: ในเขตเมืองที่มีประชากรหนาแน่น การจัดการขยะที่มีประสิทธิภาพต้องการเทคโนโลยีที่ทันสมัยและระบบที่รวดเร็ว ส่วนในชนบท การขาดแคลนทรัพยากรและระบบจัดการขยะทำให้มีการทิ้งขยะลงแหล่งธรรมชาติ หรือเผาขยะซึ่งส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม

แนวทางการแก้ไขปัญหา

1. การพัฒนากฎหมายและนโยบาย: รัฐบาลสามารถออกกฎหมายที่เข้มงวดขึ้นเกี่ยวกับการจัดการขยะ รวมถึงการควบคุมการใช้พลาสติกแบบใช้ครั้งเดียว และสนับสนุนให้ภาคเอกชนมีบทบาทในการรีไซเคิลมากขึ้น
2. การส่งเสริมการรีไซเคิลและการลดขยะจากต้นทาง: การรณรงค์ให้ประชาชนคัดแยกขยะตั้งแต่ต้นทาง และสนับสนุนการใช้ผลิตภัณฑ์ที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม เช่น บรรจุภัณฑ์ที่ย่อยสลายได้
3. การใช้เทคโนโลยีเพื่อการจัดการขยะที่ดีขึ้น: การนำเทคโนโลยีใหม่ เช่น การแปรรูปขยะเป็นพลังงานหรือการใช้ AI ในการคัดแยกขยะ อาจช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการจัดการขยะและลดปริมาณขยะที่ต้องกำจัด

การจัดการขยะในประเทศไทยยังคงเผชิญกับความท้าทายทั้งด้านโครงสร้างพื้นฐาน พฤติกรรมของผู้บริโภค และระบบรีไซเคิลที่ไม่เพียงพอ หากต้องการแก้ไขปัญหาอย่างยั่งยืน จำเป็นต้องมีความร่วมมือจากทุกภาคส่วน ตั้งแต่ภาครัฐ ภาคเอกชน จนถึงประชาชนทั่วไป เพื่อให้การจัดการขยะสามารถเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพและลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมได้ในระยะยาว

เรื่อง   MBAmagazine Team