โจทย์ที่สำคัญที่สุดขององค์กรทุกวันนี้ไม่ว่าจะขนาดใด หรืออยู่ในธุรกิจไหน นั่นคือการเปลี่ยนแปลงองค์กรไปสู่องค์กรดิจิทัล ด้วยการนำเอา Digital Technology เข้ามาใช้เป็นกลไกในการทำธุรกิจขององค์กร เดือนมกราคม 2020 ที่ผ่านมาผมได้รับเชิญไปร่วมงาน CES (Consumer Electronics Show) ที่เมืองลาสเวกัส ประเทศสหรัฐอเมริกา ผมจึงขอสรุปเทคโนโลยีที่จะเข้ามามีบทบาทต่อการทำงานและการดำรงชีวิตของผู้คนดังต่อไปนี้ครับ

1. 5G Deployment

เครือข่ายโทรศัพท์มือถือในยุคที่ห้า หรือ 5G จะเข้ามาเปลี่ยนแปลงไม่เพียงการดำรงชีวิตของผู้คนเท่านั้นแต่ผมยังมองว่า 5G จะเข้าไปเปลี่ยนแปลงการทำงานของธุรกิจและอุตสาหกรรม โดยในเครือข่าย 5G เราจะเห็น Connected Devices ที่อุปกรณ์ เครื่องมือต่างๆ สามารถเชื่อมโยงกันผ่านทางเครือข่าย 5G สิ่งที่เราจะเห็นใน 5G ไม่ใช่เพียงแค่ความเร็ว (bandwidth) ที่เพิ่มขึ้นเป็นระดับ Gigabit per second แต่เราจะเห็นรูปแบบการใช้งานในรูปแบบใหม่ เช่นการประชุมในรูปแบบ Hologram การเกิดขึ้นของ 8K TV ที่มีความละเอียดสูง การเชื่อมโยงของอุปกรณ์และเครื่องจักรในภาคอุตสาหกรรม ในยุค 5G เราจะเห็นการเกิดขึ้นของ Industrial Internet นอกจากนี้ 5G จะเข้าไปเปลี่ยนแปลงหลากหลายธุรกิจ แม้กระทั่งการเกษตรกรรมที่เราจะสามารถควบคุมอุปกรณ์ ระบบ Sensor Network ผ่านทางเครือข่าย 5G ได้

2.จาก Internet of Things ไปสู่ Intelligence of Things

Internet of Things หรือ IOT คือการติดตั้งความสามารถของคอมพิวเตอร์ในอุปกรณ์ต่างๆ ไม่ว่าจะเป็น Smart Car, Smart Home, Smart Watch หรือ Smart Glass นั่นคืออุปกรณ์ที่มีการจัดเก็บและประมวลผลข้อมูลของผู้ใช้งาน รวมไปถึงอุปกรณ์เหล่านี้สามารถเชื่อมโยงกับอุปกรณ์อื่นๆ รวมถึงสามารถเชื่อมโยงกับอินเทอร์เน็ตได้ อย่างไรก็ตามอุปกรณ์เหล่านี้ยังต้องอาศัยการควบคุมจากคนหรือผู้ใช้อยู่ เราได้เห็นการพัฒนา IOT มาอย่างต่อเนื่องประมาณสิบปีตั้งแต่ปี 2010 สิ่งที่กำลังจะเปลี่ยนแปลงจากนี้ไปคือการเปลี่ยนแปลงจาก IOT ไปสู่ Intelligence of Things นั่นคืออุปกรณ์ที่สามารถทำงานได้อย่างอัตโนมัติโดยไม่ต้องมีคนหรือผู้ใช้งานเป็นคนสั่งการ ยกตัวอย่างเช่น ก่อนที่เราจะกลับบ้าน รถยนต์จะทำการแจ้งไปยัง Smart Home ให้ทำการเปิดไฟและเปิดน้ำร้อนโดยอัตโนมัติ หรือในธุรกิจค้าปลีก (Retail) มีกล้องที่มีเซนเซอร์ที่สามารถรู้ได้ว่าลูกค้าคือใครมีพฤติกรรมอย่างไรในการซื้อสินค้า จากนั้นทางร้านก็จะทำการส่ง Promotion Coupon ไปยังมือถือของลูกค้าโดยอัตโนมัติ

3. Streaming Media

เมื่อหลายปีที่แล้วผมเป็นคนนึงที่ออกมาวิจารณ์ว่าใบอนุญาต Digital TV มีมูลค่าที่สูงเกินจริง เพราะผมมองว่าธุรกิจวิทยุและโทรทัศน์กำลังถูก Disrupt ด้วยสื่อ Internet และ Social Media ณ วันนี้เราคงต้องยอมรับแล้วว่า คนไม่ได้เสพสื่อผ่านทางสื่อหลักอีกต่อไป โดยเฉพาะอย่างยิ่งจากการเกิดขึ้นของ Business Models เช่น Netflix, Hulu, Disney+, และ Amazon Prime เป็นทางเลือกใหม่สำหรับความบันเทิง ที่ผู้บริโภคสามารถเลือกเนื้อหาตามความต้องการของตนเอง ซึ่งตรงกันข้ามกับสื่อหลักที่เนื้อหาถูกกำหนดโดยช่องทีวี สิ่งที่เราจะเห็นเกิดขึ้นคือสื่อหลักที่เป็นช่องทีวีหรือรายการทีวี จะต้องมีการสร้างทางเลือกใหม่ให้กับผู้บริโภคด้วยการ Stream contents ที่ผู้บริโภคสามารถที่จะดูได้ทุกที่ ทุกเวลา ทุกอุปกรณ์

4. Artificial Intelligence (AI)

จากนี้ต่อไปเทคโนโลยีที่จะเข้ามามีผลกระทบต่อการดำรงชีวิตและการทำธุรกิจคือ AI หรือปัญญาประดิษฐ์ ณ วันนี้ AI ได้เข้าไปแทนที่ในหลายอาชีพ เช่น พนักงาน Call Center, แคชเชียร์, นักวิเคราะห์การเงิน, คนขับรถ, หรือแม้กระทั่งอาชีพที่ต้องใช้ Skill ขั้นสูงเช่น หมอ, ผู้พิพากษา, และอาจารย์ ข้อได้เปรียบของ AI คือมันสามารถทำงานได้อย่างอัตโนมัติ ภายใต้สถานการณ์ต่างๆ โดยไม่เหน็ดเหนื่อย ไม่มีอารมณ์เข้ามาเกี่ยวข้อง และไม่ทุจริตในการทำงาน ผมมองว่าอีกห้าปี อาชีพที่เราเห็นกันครึ่งนึงมีโอกาสถูกทดแทนด้วย AI ดังนั้นสถาบันการศึกษาจำเป็นต้องมีการปรับเปลี่ยนรูปแบบของการเรียนการสอน ควรมุ่งเน้นในการพัฒนา Skills ใหม่ๆ ที่ AI ไม่สามารถทำได้ เช่น การพัฒนาความคิดสร้างสรรค์ (Creativity) การคิดวิเคราะห์แยกแยะ (Critical Thinking) การทำงานเป็นทีมร่วมกับคนอื่น เป็นต้น

5. Vehicle Technology (Autonomous cars และ Flying cars)

อุตสาหกรรมรถยนต์จะเป็นหนึ่งในอุตสาหกรรมที่จะนำเทคโนโลยีเข้ามาเป็นส่วนหนึ่งของการแข่งขันอย่างมาก อีกไม่เกินห้าปีผมมองว่าครึ่งหนึ่งของรถที่ขับบนถนนจะเป็นรถที่ขับเองได้ (Autonomous car) ซึ่งอีกไม่นานเราจะไม่มีที่นั่งสำหรับคนขับอีกต่อไป การที่รถยนต์สามารถขับเองได้จะส่งผลไม่เฉพาะความปลอดภัยที่สูงขึ้นแต่ยังทำให้ประสิทธิภาพการจราจรดีขึ้นอีกด้วยเพราะรถยนต์สามารถเลือกเส้นทางที่ดีที่สุดในการไปถึงที่หมาย ปัญหาการจราจรติดขัดจะน้อยลง นอกจากนี้อุบัติเหตุจะน้อยลงด้วย อีกหนึ่งเทคโนโลยีที่จะเข้าเปลี่ยนแปลงรูปแบบของการใช้รถยนต์คือ รถที่บินได้ (Flying Car) โดยปัจจุบันบริษัท Uber และ Hyundai ได้ร่วมกันพัฒนารถบินได้สำเร็จ โดยมีที่นั่ง 10-12 ที่นั่ง สามารถบินได้ในระยะทางประมาณ 100 กิโลเมตร โดย Uber ได้ประกาศว่ารถที่บินได้จะถูกนำมาใช้งานในลักษณะ Taxi และจะมีการนำไปใช้อย่างแพร่หลายในปี 2025 ทั้ง Autonomous Car และ Flying Car จำเป็นต้องมีการเตรียมความพร้อมไม่ว่าจะเป็นโครงสร้างพื้นฐาน กฎหมาย มาตรฐาน หรือรวมถึงรูปแบบของการประกันอาจต้องมีการเปลี่ยนแปลงไป

6. XR (Extended Reality)

XR หรือ Extended Reality เป็นเทคโนโลยีในกลุ่มที่เรียกว่า Immersive Technology คือการสร้างประสบการณ์ใหม่โดยการสร้างสภาพแวดล้อมใหม่ด้วยข้อมูลดิจิทัล โดย XR คือการสร้างโลกเสมือนจริงด้วย Virtual Reality (VR) และ Augmented Reality (AR) ที่ผ่านมา XR ถูกนำไปใช้เพื่อความบันเทิงเช่น การดูภาพยนตร์และการเล่นเกม แต่ปัจจุบันสามารถใช้ในหลากหลาย applications เช่น สายการบินฝึกนักบินด้วย VR ที่นักบินสามารถทดลองขับเครื่องบินในสถานการณ์ต่างๆ หรือบริษัทแสนสิริ ได้นำ VR มาใช้ประกอบการตลาดที่ลูกค้าสามารถเข้าไปชมห้องจาก VR โดยไม่จำเป็นต้องเสียเวลาเดินทางไปดูห้อง หรือในห้างมีการใช้ AR ในการให้ลูกค้าสามารถใช้กล้องในมือถือในการทดลองใส่เสื้อผ้าก่อนที่จะซื้อ หรืออีกตัวอย่างเช่น Oakley ให้ลูกค้าที่เข้าไปที่เว็บไซต์สามารถทดลองใส่แว่นผ่าน AR ก่อนที่จะตัดสินใจซื้อเป็นต้น

7. e-Sport และ Cloud Based Gaming

e-Sport ในปัจจุบันมีขนาดตลาดที่ใหญ่กว่าธุรกิจภาพยนตร์ Hollywood และยังเป็นกีฬาที่ได้รับความนิยมเป็นอันดับสองรองจากฟุตบอล ในแง่ของจำนวนคนเล่น e-Sport เช่น Fortnite, League of Legends, Dota2 และ Counter Strike Global Offensive มีคนเล่นหลายร้อยล้านคน มีเงินรางวัลหลายล้านบาท นอกจากนี้ยังมีธุรกิจใหม่ๆ ที่เกิดจาก e-Sport เช่น Game Casters, Platforms, education Providers และ Publishers ผมเชื่อว่าอีกไม่นานเราจะเห็นนักกีฬาอาชีพ และมีการสโมสรรองรับ นอกจากนี้เกม จะมีการพัฒนาไปสู่ Cloud Based Gaming ซึ่งเป็นธุรกิจที่ให้บริการเกมออนไลน์ผ่านทาง Cloud นอกจากนี้การเล่นเกมจะเป็นในรูปแบบ gaming on demand หรือ gaming-as-a-service ที่ผู้เล่นไม่จำเป็นต้อง Install ในเครื่องใดเครื่องหนึ่ง สามารถที่เล่นเกมได้ทุกที่ทุกเวลาทุกอุปกรณ์

8. From One-Tasked Robot to Social Robot

การพัฒนาหุ่นยนต์ที่ผ่านมาเน้นไปที่การทำงานในด้านใดด้านหนึ่ง เช่น หุ่นยนต์เครื่องดูดฝุ่น หุ่นยนต์ที่ใช้ในการส่งของ หุ่นยนต์ที่ใช้ในการเสิร์ฟอาหาร แต่จากนี้ไปหุ่นยนต์จะทำงานได้หลากหลายรูปแบบและที่สำคัญคือสามารถมีปฏิสัมพันธ์กับคนได้ ตัวอย่างเช่น การใช้หุ่นยนต์ในการสอนพิเศษให้กับเด็ก การใช้หุ่นยนต์ในการดูแลผู้สูงอายุ ผมจะไม่แปลกใจว่าในอนาคตอันใกล้เพื่อนสนิทผม หรือคู่ชีวิตบางคนอาจเป็นหุ่นยนต์ได้

9. Quantum Computing

Quantum computing คือการประยุกต์ใช้ Quantum Physics ในการประมวลผลข้อมูลดิจิทัลที่มีความซับซ้อนสูง ผู้เชี่ยวชาญหลายคนเห็นตรงกันว่า Quantum Computing จะเข้าไปช่วยพัฒนานวัตกรรมใหม่ๆ ทางวิทยาศาสตร์ และทางการแพทย์ได้อย่างก้าวกระโดด เร็วๆ นี้ IBM ได้นำเอา Summit Supercomputer เข้ามาใช้ในการวิเคราะห์โครงสร้างโมเลกุลของไวรัส COVID-19 เพื่อคิดค้นหาวิธีการรักษาโรค

10. Resilient Technology

ยิ่งเทคโนโลยีดิจิทัลเข้ามามีผลต่อการดำรงชีวิตและการทำธุรกิจมากแค่ไหน ก็ส่งผลให้ผู้คนและธุรกิจต้องพึ่งพา Technology มากเท่านั้น ดังนั้นความปลอดภัย และความยืดหยุ่นในการที่ Technology จะต้องสามารถพร้อมในการรองรับสถานการณ์วิกฤติ ยกตัวอย่างของกรณี COVID-19 ถ้าไม่มีการใช้เทคโนโลยีดิจิทัล หลายธุรกิจคงจะต้องมีการหยุดชะงักไม่สามารถทำงานหรือให้บริการได้ นอกจากนี้สิ่งที่เราต้องมีการพิจารณาต่อไปคือพลังงานทดแทน เนื่องจากการใช้ Technology จำเป็นต้องมีการใช้พลังงานอย่างมาก พลังงานทดแทนจะส่งผลให้การใช้เทคโนโลยีเป็นการใช้อย่างยั่งยืน

เรื่อง: รองศาสตราจารย์ พ.ต.ต.ดร.ดนุวศิน เจริญ