เป็นวิกฤตของสังคมนั้น ถือเป็นโอกาสในการแจ้งเกิดของ วงแชร์ดอทคอม เว็บไซต์การจัดการระบบการเล่นแชร์ ของสตาร์ทอัปไทย ที่มีเป้าหมายจะเปลี่ยนภาพสีเทาของการเล่นแชร์ให้เห็นในข้อเท็จจริงที่เกิดขึ้น โดยที่ผ่านมานั้นใช้เวลาในการติดตามเก็บข้อมูลวงจรของการเล่นแชร์มานานกว่า 3 ปี

นิตยสาร MBA สัมภาษณ์ “วรวรรธน์ พัฒนวรชัย”  Tech Startup หน้าใหม่ของวงการ ปัจจุบันดำรงตำแหน่ง กรรมการผู้จัดการ บริษัท โซลูชั่น ดีลิเวอรี่ จำกัด ผู้ก่อตั้ง โครงการเซลล์ดอทคอม (เซลล์.com) และ โครงการวงแชร์ดอทคอม (วงแชร์.com) เปิดเผยถึงจุดเริ่มไอเดียของวงแชร์ดอทคอม ว่า แนวคิดนี้เกิดขึ้นหลังจากที่ได้ไปอ่านข่าวเกี่ยวกับการเล่นแชร์ต่างๆ แล้วรู้สึกว่ามันกลายเป็นสิ่งที่เกิดขึ้นกับสังคมไทยตลอดเวลา อย่างล่าสุดนี้ก็คือกรณี แม่มณี โดยในแต่ละกรณีที่เกิดขึ้นนั้น มียอดเงินที่เป็นมูลค่าความเสียหายหลักร้อยล้าน – พันล้านบาทต่อครั้ง ซึ่งมองว่าเป็นปัญหาใหญ่ที่สังคมไทยกำลังเผชิญอยู่ และคงเผชิญต่อไปถ้ายังไม่มีใครเข้ามาจัดการ

พูดง่ายๆ ก็คือเงินเหล่านี้ ที่ถูกโกงไป จะไม่สามารถนำมาหมุนเวียนในระบบตามปกติได้ นั่นคือความเสียหายต่อระบบเศรษฐกิจและสวัสดิการของผู้คน

จากการศึกษาพบว่าการทุจริตนั้นเกิดขึ้นได้จาก 2 กรณีใหญ่ อย่างแรกคือตั้งใจทุจริต เรียกว่าตั้งขึ้นมาเพื่อที่จะโกง ในกรณีนี้ เราจะมีระบบที่ตั้งขึ้นมาเพื่อบันทึกข้อมูลของคนที่เรียกว่าเท้าแชร์ มีการให้รีวิว เรตติ้ง สกอร์ริ่งที่ตรวจสอบได้ เพื่อเป็นข้อมูลประกอบการพิจารณาสำหรับคนที่จะเข้ามาเล่นในระบบ และในอนาคตอันใกล้เราจะเชื่อมต่อข้อมูลกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง

ในกรณีที่ 2 คือ ไม่มีเจตนาจะทุจริต แต่เกิดความผิดพลาดในการบริหารจัดการ สำหรับกรณีที่ไม่ได้ตั้งใจจะทุจริต ไม่มีเจตนา ระบบของเราจะช่วยในการจัดการด้านต่างๆ ตั้งแต่เรื่องของกระบวนการและการประมวลผล เช่น งวดนี้ จะครบกำหนดจ่ายเงิน เมื่อไร และจะต้องให้ใคร เท่าไรบ้าง รวมไปถึงช่วยในเรื่องของการคาดการณ์ เพื่อช่วยจัดการต่อปัญหาเรื่องของการเงินที่อาจจะเกิดความผิดพลาดขึ้นได้

วรวรรธน์ บอกว่า หลังจากเปิดตัวอย่างไม่เป็นทางการนั้น มีท้าวแชร์ลงทะเบียนเข้ามาใช้งานในระบบประมาณ 800 คน ซึ่งในช่วงเวลากว่า 1 ปีที่สมาชิกเข้ามาใช้งาน เราทำการสำรวจแล้วพบว่า พฤติกรรมของผู้เล่นแชร์เป็นอย่างไรและมีปัญหาอะไรบ้าง ซึ่งผลตอบรับกลับมาค่อนข้างดี ดังนั้นในเสต็ปถัดไปเราจะนำข้อมูลจากการสำรวจมาใช้ในการพัฒนาระบบและปิดช่องว่างที่เกิดขึ้น

วงแชร์ดอทคอมจะเป็นอีกเครื่องมือหนึ่งที่มาช่วยในด้านการจัดการของการเล่นแชร์ เช่นกระบวนการ การออกรายงาน การประมวลผล การแจ้งเตือน และระบบอัตโนมัติอื่นๆ เพราะฉะนั้นปัญหาเรื่องของความผิดพลาด โดยเฉพาะการทุจริตโดยไม่เจตนาจะไม่เกิดขึ้น เพราะจากการสำรวจพบว่าท้าวแชร์ส่วนใหญ่วันนี้ ต้องมีการบริหารเงินที่ยอดสูงมาก นอกจากการบริหารเงินแล้ว ยังไปเล่นกับวงอื่นอีกด้วย จึงเป็นการสร้างเครือข่ายขึ้น ซึ่งหากมีความผิดพลาดที่จุดใดจุดหนึ่ง มีความเป็นไปได้ที่เครือข่ายจะล้มทั้งหมด และส่วนใหญ่สาเหตุที่ผิดพลาดเกิดจาก ไม่สามารถจัดการข้อมูลได้ การประมวลผลด้วยตัวเองไม่ถูกต้อง เป็นต้น

มีระบบการจัดการที่เรียนรู้จากปัญหาการโกง

วรวรรธน์ บอกว่า ข่าวด้านลบ สารพัดวงแชร์ที่มีการล่อลวงเรื่องการลงทุนการจัดวงแชร์ของท้าวแชร์รายต่างๆ จากนี้ไป วงแชร์ดอทคอมจะเข้าเป็นตัวช่วยด้วยเทคโนโลยี ที่เข้ามาเป็นเครื่องมือช่วยให้เท้าแชร์ทั้งหลาย ให้บริหารการเล่นแชร์ได้อย่างมีประสิทธิภาพ และเชื่อว่าจะแก้ปัญหาเรื่องข้อผิดพลาดและการโกงได้ในระดับที่น่าพอใจ และนั่นจะทำให้วงแชร์ดอทคอมพัฒนาจนมีศักยภาพมากพอในการส่งออกเทคโนโลยีไปสู่เพื่อนบ้านจนถึงระดับโลก

“แม่มณี” ถือเป็นกรณีศึกษา ในการเรียนรู้ได้ในหลากหลายมุม สิ่งแรกคือเราไปศึกษาพฤติกรรมและกระบวนการ ทำอย่างไรที่เป็นโอกาสในการทุจริตของเขา จากนั้นนำมาเทียบกับระบบของเรา ว่ามีส่วนไหนที่เอื้อกับลักษณะแบบนี้บ้าง เพื่อนำมาปรับปรุงและปิดช่องโหว่ ที่อาจจะมีในระบบของเรา

ประการที่สอง ทำให้สังคมรู้ว่า การทุจริตที่เกิดจากการไม่มีระบบ หรือหน่วยงานใดเข้ามาตรวจสอบ คนเล่นใช้วิธีติดต่อโดยตรงแม้จะผ่านช่องทางเทคโนโลยีอย่างเฟซบุ๊กหรือไลน์ แต่ถ้ามีระบบวงแชร์ดอทคอมเกิดขึ้นมา เราจะส่วนช่วยให้เรื่องของการแสกนนิ่ง ซึ่งจะสามารถลดความเสี่ยง และเพิ่มความเชื่อมั่นได้ในระดับหนึ่ง ว่าเข้ามาเล่นบนระบบเราจะพบกับความเสี่ยงน้อยที่สุด

ประการที่สาม เป็นในเชิงธุรกิจ จะเห็นได้จากคดีความต่างๆ ที่กล่าวมานั้น มูลค่าความเสียหายเป็นยอดเงินที่สูงมาก จึงทำให้เห็นความต้องการของคน ที่ต้องการจะใช้เงินแต่อยู่นอกระบบธนาคาร มีอยู่จำนวนไม่น้อย ซึ่งเป็นโอกาสในเชิงธุรกิจของวงแชร์ดอทคอมด้วยเช่นกัน

ดังนั้นระบบของวงแชร์ดอทคอม จะเข้ามาตอบโจทย์ทั้งผู้เล่น ที่สามารถตรวจสอบเพื่อประเมินความเสี่ยงได้ โดยไม่มีค่าใช้จ่าย และเท้าแชร์เองก็สามารถเข้ามาสร้างรายการ บริหารจัดการแชร์ได้ฟรี แต่หากต้องการรายงาน ระบบพิเศษหรือข้อมูลอื่นๆ เพิ่มเติม ระบบยังมีบริการเพิ่มเติม ที่จะต้องมีการ Pay per used หรือ Subscription Package ซึ่งจะเปิดให้ใช้งานในเฟสที่สอง ในวันที่ 2 เดือนกุมภาพันธ์ 2563

นอกจากนั้น ในเฟสที่สอง จะมีการเชื่อมต่อกับ Payment Gateway จ่ายผ่าน e-Wallet หรือระบบธนาคาร ซึ่งจะมีการเรียกเก็บค่าธรรมเนียมต่อ Transaction ยกตัวอย่างเท้าแชร์ โอนให้ลูกแชร์ 1,000 บาท จะมีการเรียกเก็บค่าธรรมเนียม 0.5-1% ต่อการทำรายการหนึ่งครั้ง

ซึ่งข้อดีของการโอนผ่านระบบของเรา คือ จะทำให้มั่นใจได้ว่า คุณจะได้รับเงินแน่นอน และมีการตรวจสอบได้ อีกทั้งความแตกต่างของการทำธุรกรรมตรง ระหว่างเท้าแชร์กับลูกแชร์ กับการทำผ่านวงแชร์ดอทคอม ก็คือให้ลองคิดว่าถ้าโอนไปหาเท้าแชร์โดยตรง การตรวจสอบจะต้องทำเท่ากับจำนวนลูกแชร์ในวง ถ้ามี 30 คนก็ต้องตรวจสอบ 30 ครั้ง ซึ่งใช้เวลาค่อนข้างมากเพื่อตรวจสอบความถูกต้อง แต่ถ้าชำระผ่านเรา จะทราบได้ทันที และสรุปรายงานได้ทันทีอีกด้วย ทำให้รู้ความเคลื่อนไหว จัดการได้ง่ายขึ้น และท้ายที่สุดคุณภาพชีวิตก็จะดีขึ้น

เทคโนโลยีที่เป็นจุดขายและจุดแข็ง

วรวรรธน์ อธิบายถึง 2 เทคโนโลยี ที่วงแชร์ดอทคอม นำมาใช้ในการวางระบบในเฟสแรกนั้นอยู่บนพื้นฐาน ERP (Enterprise Resource Planning) ซึ่งเป็นเทคโนโลยีเรื่องการจัดการองค์กร โดยเน้นด้านการเงินการบัญชีเป็นหลัก และเทคโนโลยี Cloud เพื่อช่วยให้ทุกคนสามารถเชื่อมต่อกับระบบได้จาก Device ต่างๆ ทุกที่ทุกเวลา สำหรับเฟสอันใกล้ จะนำ เทคโนโลยี Blockchain, Smart contract และ AI เข้ามาประยุกต์ใช้กับระบบในการเพิ่มประสิทธิภาพ

เพราะเราตั้งใจจะแบรนดิ้งตัวเอง ให้เป็นระบบที่น่าเชื่อถือ การนำเทคโนโลยีเหล่านี้เข้ามาเพิ่มเติม จะทำให้สมาชิกมั่นใจได้ว่า ระบบวงแชร์ดอทคอมคือที่ที่ปลอดความเสี่ยงมากที่สุด

จากการศึกษาข้อมูลที่ผ่านมา พบว่าในประเทศไทย ไม่เคยมีระบบที่เข้ามาช่วยแก้ปัญหาในวงการแชร์อย่างตรงจุดจริงๆ มาก่อนเลย ดังนั้นจุดขายของวงแชร์ดอทคอม จึงเป็นระบบแรกที่เข้ามาช่วยแก้ปัญหาเหล่านี้ เรามีทีมงานที่ Active ต่อเทคโนโลยีและความต้องการที่แท้จริงของผู้คน การออกแบบระบบจะอิงจากพฤติกรรมและความต้องการของผู้คนเป็นหลัก

เป้าหมายและแผนการดำเนินงานในอนาคต

วรวรรธน์ บอกถึงเป้าหมายและแผนในอนาคตว่า ความต้องการงบลงทุนเบื้องต้น ที่ตั้งไว้ในการ Acquire คนในครึ่งปีแรก Minimum 1 ล้านบาท Maximum 5 ล้านบาท เพื่อสร้างรายได้ประมาณ 130 ล้านบาทภายใน 6 เดือน

จากจำนวนสมาชิก (เท้าแชร์) ปัจจุบันที่มีอยู่ 800 รายนั้น วางเป้าหมายจะเพิ่มจำนวนของเท้าแชร์ให้ได้ 5,000 ราย และลูกแชร์ในระบบที่ 150,000 รายให้ได้ภายในกลางปี 2563 โดยเดือนที่ 6 จะมี Transaction ที่มีมูลค่าในระบบมากกว่า 1,000* ล้านบาทต่อเดือน และจะเพิ่มขึ้นทุกๆ เดือน

*เท้าแชร์ 1 คน บริหารกองทุนเฉลี่ย 1 แสนบาท

สำหรับแผนการขยายกลุ่มเป้าหมายนั้น จะเป็นกลุ่มคนที่ไม่สามารถใช้บริการทางการเงิน ของธนาคาร หรือ Non-Bank ได้ ส่วนหนึ่งก็เป็นเพราะไม่ผ่านเงื่อนไขการกู้เงินจากธนาคาร และอีกส่วนคือเป็น NPL ซึ่งมีอัตราสูงขึ้นทุกปี ซึ่ง NPL มักจะไปกู้นอกระบบ ทำให้ประสบปัญหาเพิ่มขึ้น พอกพูนเข้าไปอีก หรือหากเข้ามาเล่นแชร์ แต่ไปเจอวงที่จัดการไม่ดีหรือตนเองจัดการได้ไม่ดี ก็สร้างปัญหาต่อไป วงแชร์ดอทคอม จึงจะเข้ามาช่วยกลุ่มเหล่านี้

สำหรับกลุ่มที่ไม่ผ่านเงื่อนไขของธนาคาร อาจไม่ใช่กลุ่มที่มีปัญหาทางการเงินเสียทีเดียว อาจเป็นกลุ่มอาชีพที่ไม่อยู่ในเกณฑ์ที่จะใช้บริการการเงินได้ และหันหน้าไปหาใครไม่ได้ จึงมาสู่นอกระบบ หรือเข้าไปในวงแชร์อื่นๆ

ดังนั้นการนำกลุ่มคนที่เป็นเป้าหมายดังกล่าวเข้ามาในระบบ จะเป็นการช่วยสร้าง Profile ให้ เพราะกลุ่มที่ไม่ผ่านเงื่อนไขของธนาคาร คือกลุ่มที่ไม่มี Profile ใน Credit Bureau หรือในธนาคารเลย หากมาตั้งต้นที่ระบบของเรา มีการให้คะแนน มี Scoring และหากสะสมคะแนนได้มากพอ ข้อมูลเหล่านี้ จะมีมูลค่าและสร้างประโยชน์ให้ได้ว่าคนนี้มี Profile ทางด้านการเงินเป็นอย่างไร

ระบบของธนาคารในการวัดเครดิตสกอร์ทุกวันนี้ ยืดหยุ่นมากขึ้นกว่าเดิม เห็นตัวอย่างได้จาก พ่อค้า แม่ค้าออนไลน์ ที่มีโปรไฟล์บนระบบ Marketplace หรือระบบบัญชีออนไลน์ อายุของร้านค้าออนไลน์ หรืออาจจะจำนวนแฟนเพจ ก็สามารถเป็นเกณฑ์หนึ่งให้ธนาคารอนุมัติได้ ซึ่งเราจะใช้จุดนี้ในการสร้างเครดิตสกอร์ให้ และในอนาคต เป็นไปได้ว่าสกอร์เหล่านี้จะเป็นที่ยอมรับของธนาคาร โดยแผนดำเนินการเราได้สรุปไว้ที่ https://project.wongshare.com

ความท้าทายของธุรกิจในวันนี้

อย่างไรก็ตาม แม้ว่า วรวรรธน์ จะมีการวางเป้าหมายและแผนการดำเนินงานที่ชัดเจน ทว่าจากภาพลักษณ์ของวงการแชร์เป็นสีเทา รวมถึงภาพลักษณ์ของการเล่นแชร์ ที่รับรู้กันทั่วไปนั้น ไม่มีความมั่นใจ ทั้งในแง่ของคนเล่น และในแง่กฎหมาย เป้าหมายของเราคือ นำระบบของวงแชร์ดอทคอม มาช่วยสื่อให้เห็นว่าการเล่นแชร์เป็นวงการสีขาวให้ได้ เพราะการเล่นแชร์ไม่ใช่เรื่องผิดกฎหมาย เพียงแต่คนนำไปเป็นเครื่องมือในการทุจริตเท่านั้นเอง

ส่วนเป้าหมายสูงสุดของเรา คือ เราต้องการทำให้วงแชร์ดอทคอม Solid มากๆ ตั้งแต่ในประเทศไทย ลำดับถัดไปคือ กลุ่มประเทศเพื่อนบ้าน (CLMV) ที่มีค่านิยมและวัฒนธรรมใกล้เคียงกัน จนขยายบริการไปยังทั่วโลก

ความท้าทายอีกอย่างคือ เราต้องการมีทีมงานที่เป็นนานาชาติในเฟสอนาคต เพราะแม้ว่าเทคโนโลยีจะเป็นภาษาสากล แต่ในท้ายที่สุดแล้วมันจะมีจุดหนึ่งที่ต้อง Localization ไม่ว่าด้วยวัฒนธรรม ภาษา กฎหมาย ความเป็นอยู่ ศาสนาและอื่นๆ เราต้องการให้ระบบวงแชร์ดอทคอมเป็นมิตรกับทุกคน ปัจจุบันมีทีมงานที่เป็นคนไทยทั้งหมดที่ประกอบไปด้วยวรวรรธน์ผู้ก่อตั้งและผู้อำนวยการโครงการ และทีมทำงาน 3 คนคือการเงินบัญชี การตลาดและนักพัฒนา

ในด้านความท้าทายของ Startup ไทย ในความคิดเห็นของวรวรรธน์ เห็นว่า ความท้าทายของเราคือความไม่มีพรมแดนอีกต่อไป หมายความว่าเรากำลังแข่งขันธุรกิจและนวัตกรรมกับคนทั้งโลก ซึ่งการเรียนรู้และการพัฒนาจะทำให้เราไม่ด้อยกว่าคู่แข่ง แต่ถึงกระนั้นสิ่งที่มาจากตัวเราเองอาจไม่เพียงพอ จะต้องมีส่วนผสมที่เรียกว่าการสนับสนุนที่มาจากภายนอกทั้งภาครัฐหรือเอกชน ไม่ว่าจะในรูปแบบเงินลงทุน สถานที่หรืออุปกรณ์ในปฏิบัติงาน การให้การปรึกษา การอบรม คอนเนคชั่น หรืออื่นๆ ซึ่งในปัจจุบันมีให้การสนับสนุนแล้ว อาจมีอยู่ในปริมาณที่จำกัด แต่นั่นหมายความว่ามันคือสิ่งที่ท้าทายให้เราต้องแข่งขันในมาตรฐานที่สูงขึ้น

แม้เส้นทางของการลบภาพสีเทาของวงการเล่นแชร์ จะมีความท้าทายหลากหลายประการรออยู่ก็ตาม แต่สถานการณ์ในวงการแชร์ที่กำลังวิกฤต และสร้างปัญหาสังคมนั้น นับว่าสร้างโอกาสธุรกิจใหม่ให้ได้แจ้งเกิด เช่นเดียวกับวงแชร์ดอทคอม ที่เห็นปัญหาและช่องโหว่ พร้อมการเก็บข้อมูล นำมาคิดเป็นโจทย์ โดยใช้เทคโนโลยีเป็นเครื่องมือในการแก้ปัญหาที่เกิดขึ้น

เรื่อง: กองบรรณาธิการ

ภาพ: ภัทรวรรธน์ พงษ์บริพันธ์